Maak je niet druk over zaken waar je geen invloed op hebt - column DFT 6 juli 2020
Veel emotie
De emoties rollen over elkaar heen. Groots en meeslepend over corona maatregelen, over racisme, over de staat van de economie; zich in het klein uitend in meningen over Johan Derksen, Maurice de Hond, Akwasi, Jaap van Dissel.
Illusie bubbel
Tot voor kort konden we leven binnen de illusie van het maakbaarheidsdenken. We hielden ons bezig met het structureren van organisaties, herontwerpen van systemen en denken dat instituties ons beschermen tegen armoede, aandelenwoekering, ziek worden en ongelukkig zijn. Helaas; we hebben gezien dat instituties kunnen omvallen, presidenten en regeringen onverstandig kunnen zijn, wereldverhoudingen zo maar kunnen verschuiven, ziekenhuizen kunnen bezwijken. Helden van de ene dag kunnen de antihelden van de volgende zijn.
Anti-fragiel
In zijn boeken 'Zwarte Zwanen' en 'Anti-fragiel' houdt de schrijver Taleb ons voor dat we meer zouden moeten oefenen in het omgaan met grote erupties van tegenslag. Onvoorspelbaarheid en plotseling opdoemende monsters, zijn in ons decennium eerder regel dan uitzondering. Overlevers zijn adaptief en wendbaar en houden zich niet bezig met het waarom der dingen, maar passen zich aan. De kunst is anti-fragiel en improviserend te reageren en niet bang te zijn voor chaos. Daarbij kan je maar beter op mensen vertrouwen dan op anonieme organisaties. In de beeldende taal van Taleb: je kunt beter zakendoen met een maffiabaas dan met een institutie. Het aanpakken van iets als 'institutioneel racisme' is een heilloze weg. Praten met mensen over racisme en hen individueel bewegen werkt wel.
Stoïcijnen
De Griekse filosofen de Stoïcijnen waren meester in het geen aandacht besteden aan zaken die je toch niet kunt veranderen. Ze waren zeker niet emotieloos of passief, maar bewaarden hun emoties voor datgene waar je invloed op hebt. Ziekte, dood, tirannie en andere wereldlijke ellende namen ze als gegeven aan en die verdienden hun tranen niet. Zelfbeheersing was een groot goed. Wie de eigen emoties kan sturen, kan beter handelen. Naar het nu vertaalt; zeuren over de 1,5 meter samenleving helpt niet, je erbinnen bewegen wel. Ze predikten het amor fati; het liefhebben van het lot.
De weg naar binnen
In moeilijke tijden bieden het stoïcisme en anti-fragiliteit ondersteuning, verlichting en een weg naar buiten. Deze weg naar buiten loopt, ironisch gezien, altijd naar binnen. In ieder persoon is kracht, standvastigheid en adaptiviteit te vinden, zolang je je maar niet te veel bezig houdt met zaken die je toch niet kunt veranderen. Zoek je heil in genegenheid van mensen en beheersing van je eigen emotiehuishouding, in plaats van in het sjorren aan verrotte systemen.
