In een pandemie heb je wij-taal nodig in plaats van ik-taal - Column DFT 31 augustus

Geen verplichte quarantaine

Reizigers komen terug uit vakantielanden. In talkshows beantwoorden virologen en politici keer op keer de prangende vraag: 'maar moeten we niet iedereen die terug komt uit een oranje gebied twee weken in verplichte quarantain laten gaan'. Het antwoord is: 'de quarantaine na bezoek aan het buitenland is niet verplicht, maar een dringend advies'.

Advies

Mijn brein struikelt over de term advies. Advies is een ik-woord. Een advies is iets fijns dat ik krijg, ter harte kan nemen of naast me neer kan leggen. Persoonlijk en individueel. Op maat, zoals door elk reclamespotje aanbevolen. 'Gepersonaliseerd studieadvies'. 'Specialistisch hypotheek advies op maat. 'Stylingadvies door uw kleurspecialist'. 'Geluksadvies van uw lifecoach'. Een advies is een cadeautje. Een liefkozend pakketje wijsheid met een vleugje zorgzame strengheid, verpakt in bloemetjescadeaupapier dat je wel of niet kunt uitpakken. Een advies is voor mij, helemaal voor mij.

Verzoek

Een pandemie doet niet aan ik. Het virus vraagt niet netjes aan de deur of het binnen mag komen. Tegen een virus kan je je niet individueel wapenen. Dat lukt alleen maar en-groupe. Een virus de baas worden vraagt om gecoördineerd teamwork. Dat begint met het gebruik van wij-woorden. 'Als u uit het buitenland komt, dan verzoeken wij u uit beleefdheid om twee weken in quarantaine te gaan'. (U bent namelijk mogelijk besmettelijk. En het is ongelooflijk a-sociaal en onbeleefd als u lekker met uw billen in een Spaanse hangmat heeft gelegen, om vervolgens relaxed en wel uw collega's onder te kuchen bij het koffieiezetapparaat). In quarantaine gaan doe je voor de ander. 

Mondkapjes

We weten niet of ze helpen. De meningen zijn verdeeld. Ik hoor mensen zeggen; 'ik zou het fijn vinden een mondkapje te dragen. Maar dat heeft alleen nut als iedereen het doet'. In Nederlandse discussies over mondkapjesnut, wordt in ik-woorden gesproken. 'Het mondkapje beschermt mij niet'. 'Ik voel mij gemuilkorfd'. 'Ik voel me veiliger met een mondkapje in de supermarkt'. Dat slaat nergens op. Een lonely cowboy met een mondkapje op is pathetisch zielig. In Azië draag je een mondkapje om een ánder niet te besmetten. Een fundamenteel verschil. Al ver voor corona is het gewoon een teken van beleefdheid, en Jort Kelder dandy deftigheid dat je een mondkapje draagt, en een ander niet ondersnottert als je een beetje verkouden bent. Aziaten denken in elkaar niet lastig vallen. Niemand gezichtverlies laten leiden in een debat. Zorg voor welzijn van de ander. Wij-woorden.

Op de bank

De suggestie om oudere mensen en gehandicapten op de bank te laten zitten, terwijl de rest van de samenleving weer los kan gaan, is in de ogen van mensen uit een collectieve samenleving in Azië en Afrika volstrekt ondenkbaar en ridicuul. Ubuntu: 'ik ben omdat jij bent'. Ik kan dochter zijn omdat ik een vader heb. Ik kan moeder zijn omdat ik een zoon heb. Ik kan jong zijn, omdat er ouderen zijn op wiens schouders ik sta.

Oranje gevoel

Een pandemie bestrijden vraagt om samen doen. Wij-woorden. Het virus doet niet aan persoonlijk maatwerkadvies en selectie. Virologen en politici; start met praten in wij-woorden. Je snot bij je houden en in quarantaine gaan doe je voor wij. Voor het voetbalteam Nederlandse samenleving. Voor het oranjegevoel. Zonder hossen. Oh ja... Overigens helpt het bijzonder bij wij-denken als koningen en ministers op partijen en vakanties daarbij voorbeeldig zijn.