Als je niet in een hokje past - Column DFT 28 juni
Hokjesgeest
Het leven is chaotisch. Wij mensen plaatsen dingen graag in hokjes. Dat is uiterst nuttig. Door de werkelijkheid in hokjes te plaatsen hebben we meer overzicht. De wereld kan overweldigend en chaotisch zijn. Hokjes helpen. Ons brein werkt tamelijk binair. We denken in tegenstellingen. Mensen zijn gek of normaal. Goed- of kwaadwillend. Ze deugen of ze deugen niet. Geld is zwart of wit. Politiek is links of rechts. Eten is gezond of ongezond. En een mens is een man of een vrouw.
Matter out of space
Bij die hokjes horen vaste momenten, plaatsen en voor mensen gedrag. Links hoort bij een aantal politieke partijen, rechts ook. Gezond eten doe je door de week, ongezond eten op een feestje. Wit geld stal je bij de bank, zwart geld in Zwitserland in een kluis. Sommige dingen kunnen veranderen als ze op een verkeerde tijd of plaats opduiken. Zo is fruit op school eten gezond, maar fruit eten als je een koolhydraatvrij dieet volgt ongezond. Een wijntje op zaterdagavond is gezellig, op maandagochtend een teken van verslaving. Een opvallende outfit is leuk bij het songfestival, maar niet op de Dam. Een paardenbloem is een mooi bloemetje, maar niet als hij tussen de stoeptegels van je moderne terras opduikt.
Eng
Matter out of space vinden we een beetje eng. Omdat het onze ordening van de chaos ter discussie stelt. En dan kunnen we niet op veiligheid en routine werken en moet ons brein aan de slag. Zo is een opiniemaker die rechtse- en linkse standpunten combineert verdacht. Transgenders of non-binaire mensen moeten normaal doen en een keuze maken voor man- of vrouw. Je bent voor of tegen Rutger Bregtman. Wetenschapper en diep religieus zijn gaat niet samen. Joden moeten niet zo rondreizen, maar zich settelen. Vaak leidt matter out of space zijn tot uitsluiting, cancellen, een positie aan de rand van de samenleving en soms zelfs tot vervolging en moord.
Uit de doos
Het zijn juist de mensen, dingen, momenten, kunstwerken van 'matter out of space;' die boeiend zijn en een kans geven op nieuwe ordening van de samenleving. Kleine partijen zijn nu lastig omdat het er zo veel zijn, maar ze laten wel zien dat je een focus op een onderwerp kunt hebben, die voorbij traditioneel politiek links- of rechts gaat. De projectmedewerker met 'een vrije rol' in de organisatie is kwetsbaar bij reorganisatie, maar doet ook de meest creatieve dingen. Ofschoon ook ik nog wat lacherig moet wennen aan het hele Pride Regenboog Alfabet en het maar niet kan onthouden, vind ik het wél interessant dat een jonge generatie pleit voor kijken wie iemand echt is, in plaats van elkaar al bij geboorte op kenmerken vastpinnen. Creativiteit en vernieuwing vind je niet in the box, maar out of the box. Niet te snel wegrennen als je een gevalletje 'matter out of space' en 'over hokjes heen' tegenkomt.
