Maak geen nieuwe corona tweedeling - column op Joop BNN VARA op 23 maart 2020

Weet je nog? Ooit, ooit maakten wij ons druk over vrouwenquota, genderneutrale treinreizigers boodschappen, of je wel of niet met je tractor naar het Malieveld mocht rijden, wel of niet vaccineren. Ik verlang zelfs terug naar de akelige twitter scheldkannonades als 'typh toch op met je cultuurgzeik' na een uurtje lezen van 'ik bedank corona voor mijn vertraging' tweets.

Hokjes

Wij mensen denken in hokjes. Dat ordent onze werkelijkheid. Dit is goed, dit is fout. Dit mag wel, dat mag niet. En een nieuwe: dit is rein, dit is onrein. De gift van cultuur. Cultuur is functioneel en ordent sociale omgang. Het geeft rust aan het tribale brein. Hokjes hebben een keerzijde; als je ze te stringent hanteert leidt het tot polarisatie, twitterscheldkannonades, sociale tweedeling, politieke debatten die zo lang duren dat er mensen omvallen en uiteindelijk tot oorlog. Het is steeds de kunst lekker te kibbelen en te twisten zonder dat het bloed er uit loopt. Elegant debat te voeren.

Nieuwe twisten

Nu de diversiteits- stikstof - klimaat - religie - zwarte Piet- en weet ik wat al niet meer twisten lijken te verstommen door de coronashock, zou je denken dat we even kappen met polariseren. Maar nee... wij mensen blijven mensen en in rap tempo zie ik door mijn antropologenbril nieuwe Hoekse en Kabeljauwse twisten ontstaan.

Aanpakkers en vertragers

Zo lijkt er een nieuw identiteitslabel te ontstaan. Je hebt de aanpakkers en de vertragers. De aanpakkers zijn in vier dagen digitaal gegaan. Vijftigers als ik die de wallen onder hun ogen hebben van de digitale strech. Die nu kunnen conference callen, zoomen, skypen, share sliden. Die hun hele trainingsaanbod digitaliseren en de klantenservice van de bank in een weekend op een nieuwe server hebben gekregen. De horeca-ondernemers die hun restaurant tot thuisbezorgd shop omdopen. De kledingateliers die mondkapjes naaien. Als ze er tijd voor hebben posten ze hysterisch hun vlogs met 'we can do it' plaatjes op social media (de helft gratis). Ik ben ook zo'n aanpakker. En kijk dit weekend met wat jaloerse blik naar de vertragers. De vertragers sturen een filmpje rond met 'dank je wel cornavirus, met wat je ons leert'. En dan volgen er, prachtige beelden voorzien van harpmuziek van stilgevalen wegen, ouders die met hun kinderen spelen. Het zijn de mensen die de boodschap uitdragen: hee, we zijn in shock. Sta even stil. Luister naar de aarde. Kom even bij. Wat is er wellicht mooi aan deze crises?

Het is gewoon coping strategie

Laten we alsjeblieft en beetje rolfluïde worden . Het is namelijk niks anders dan psychologisch, biologisch en cultureel verschil in coping. Aangeboren en aangeleerd in je jeugd en je culturele context. En het is oke. Doe wat je nodig hebt. Kom tot stilstand en richt je naar binnen, in jezelf, of op je gezin. Of sta op, onderneem, leer en stap virtueel naar buiten. Begin je bericht of tweet niet met een oordeel over de ander. En bedenk dat zowel aanpakken als vertragen soms blijmoedig worden ingzet en soms gewoon het gevolg zijn van angst, depressie, biologische onrust. Be nice en zoek je eigen weg. Houd ook dit debat elegant. 

Frontliners en bullshitjobbers

Een andere nieuwe polariteit die dreigt te ontstaan, is die tussen de mensen die nu in de vitale beroepen zich helemaal de schompes werken. Compleet met mentale en fysieke uitputtingsverschijnselen. En de mensen die op hun provisorisch ingerichte skypezolderkamertje in totale doelloosheid tellen of ze rond komen de komende maanden nu hun ZZP inkomsten stoppen. We klappen terecht voor de zorg, winkelpersoneel, onderwijzers, politie. En sommige mensen krijgen daar nu al jeuk van. Grapjes van de frontliners zijn: 'zou ik ook depressief van worden als ik erachter kwam dat ik geen vitaal beroep heb'. Teruggeketst door de bullshitjobers: 'en nu allemaal een minuut je kont uit het raam voor de wcpapier fabrieken'. Ook de, zéér terechte, foto's van zorgpersoneel met papiertjes in de lucht 'wij blijven hier, blijven jullie thuis' hebben iets polariserends. Wij en jullie.

Straks keert het weer om

Hee... beide partijen. Houd het eleant. De frontlinie verdient nu alle ruimte, lof, applaus en boodschappenhulp. Maar straks, als de frontlinie is uitgeput, getraumatiseerd van honderden leven en dood beslissingen en we de troep met elkaar moeten opruimen, stappen de bullshitjobbers naar voren. Om grote internationals er weer bovenop te krijgen. Om economisch herstel te maken. Om een fonds voor gedupeerde zorgers te regelen. Om troostende concerten te musiceren. Om ervaringen te delen op een niet-zo-echt-belangrijk-event. Om ondersteuning te bieden aan zorgteams die elkaar zijn kwijt geraakt in de intensiteit. Om naar leiders te luisteren die behoefte hebben aan een goed gesprek omdat ze veel verantwoordelijkheid hebben gedragen. Waar de frontlinie nu naar voren stapt, stappen anderen naar achteren. Nu even doelloos. Straks keert het om. Zodat de frontliners kunnen uitrusten en bijtanken met hulp van de bullshitjobbers.

Doe lief

Niet zoetsappig. Maar wel lief. Blijf gimmicks sturen, rare filmpjes posten. Humor heelt. Maar laat elkaar een beetje heel. De frontliners en de bullshitters. En als je even wilt ruziemaken, doe dan even een lekker debatje over of lichtblauwe mondkapjes wel helemaal genderneutraal zijn of zo. Of er niet meer roze moeten komen nu. Of huidskleur bruin ... Lekker retro.