Snotteretiquette op de schop: ook verkouden collega blijft thuis - interview DFT 23 oktober 2023

ROTTERDAM - Kantoorslaven lijken te zijn genezen van de ’Hollandse ziekte’. Aan de vooravond van een derde coronawinter – naar verwachting minder zwaar dan de vorige twee, maar toch – hebben we geleerd om met een snotneus gewoon thuis te werken, óók als het ’maar een verkoudheidje’ is.

Tweeënhalf jaar geleden, drie weken voor de start van de eerste coronalockdown, had corporate antropoloog Danielle Braun er nog eentje: een cursist die rillend en snotterend toch maar was gekomen. Nou, „die cursist kreeg alleen maar complimenten”, zegt Braun daar nu over. „Medecursisten die een dekentje aanboden, of de paracetamol uit hun handtasje tevoorschijn toverden: alles om elkaar er maar doorheen te trekken.”

Griepwinter

Dat zou nu echt niet meer kunnen, zeggen Braun en andere deskundigen nu - onafhankelijk van elkaar. Met een nieuwe griepwinter voor de deur en met een al verhoogd waarschuwingsniveau op het roemruchte coronadashboard constateren ze dat er de afgelopen kleine drie jaar toch echt wel iets veranderd is aan onze ’snotteretiquette’.
„We waren ons nooit zo bewust van rein en onrein”, zegt bijvoorbeeld Braun. „Of over hoe asociaal het is om anderen in besmettingsgevaar te brengen. Nu is dat bewustzijn er veel meer.”

Gevolgen

Lilian Woltering, expert op het gebied van zakelijke omgangsvormen, ziet hetzelfde gebeuren. „Vroeger was het niet zo bekend hoe vervelend ziek je de mensen om je heen kunt maken - of hun familie - nu is dat wel doorgedrongen. Het gaat helemaal niet over of jij naar kantoor kunt komen of niet”, zegt ze. „Het gaat om de gevolgen die jouw houding van ’ik ben niet van suiker’ kan hebben. Als je de verkeerde mensen aansteekt kan het bedrijf komen stil te liggen, of kan iemands oma heel ziek worden.”
Niet dat ’we’ al 180 graden gedraaid zijn ten opzichte van voor corona. Er is nog altijd veel ’verwarring’, ziet Braun in de boezem van het bedrijfsleven. „We zijn de mores kwijt over wanneer we wel of niet naar werk kunnen komen. „Wie hoest, zal er snel achteraan roepen dat zijn zelftest negatief was. Ik zie ook dat er de laatste twee, drie weken iets voorzichtiger wordt omgegaan met handen schudden.” Tegelijkertijd is er al genoeg personeelstekort zonder mensen die zich al dan niet uit voorzorg ziek melden. „Teamleiders en hr-functionarissen willen graag dat je komt, ook al zit je officieel nog in quarantaine. Maar door het personeelstekort kan een werknemer veel bepalen.”

Veiligheid

Dat is informeel, want juridisch gezien heeft de baas een - redelijk vergaand - instructierecht, zegt Edith van Schie, arbeidsrechtdeskundige bij Xperthr. „Zeker op het gebied van veiligheid, en dus ook gezondheid van collega’s, mag een werkgever flink wat aanwijzingen geven. Naar huis sturen dus die snotteraar? „Dat kán, als iemand daar zijn werk ook kan doen, maar de hoofdregel blijft: hoe minder ingrijpend, hoe beter. Dus als je aan iemand kunt vragen om in een aparte ruimte te gaan zitten, moet je dat eerst doen.” En daar hoef je niet eens het gezondheidsargument voor te gebruiken, benadrukt Van Schie. „Onrust onder collega’s of bezoekers kan ook genoeg zijn om iemand af te zonderen.”
In 99 van de honderd gevallen blijft iemand uit zichzelf al thuis, of los je het samen op zonder het juridisch te maken, ziet Van Schie. Ook Woltering pleit voor een elegante oplossing.

Respectvol

„Het is in feite niet veel anders als een collega die een nare geur verspreidt of een vlek op zijn overhemd heeft: ga even ergens apart staan en zeg het op een respectvolle manier. Vraag: is het misschien verstandig ergens anders te gaan zitten? En er zijn landen waar iemand die ziek is zelf vast een mondkapje opzet, en zo alsnog op zijn eigen plek kan werken.”