'De politie is een afspiegeling van de samenleving: het mag best zinderen'. Artikel van Danielle Braun in de Volkskrant op 15 juli 2019
De top van de Nederlandse politie ligt weer eens onder vuur. Zou te weinig doen aan wangedrag en discriminatie. Een politiecoach luidde de klokkenluidersklok. Erik Akerboom reageert geschrokken. Weer eens ja. 25 jaar geleden toen ik promoveerde op een onderzoek naar politiecultuur en klachtencoördinator ongewenst gedrag bij de politie Kennemerland was, was dat ook al zo. Op exact dezelfde thema’s. En tien jaar geleden, vijf jaar geleden,… Wicked problem.
Wat is dat toch met integriteit, diversiteit, ongewenst gedrag en politie? Is het echt zo verrot? Nou, dat denk ik eigenlijk niet.
De politie is met dit gedoe een afspiegeling van de samenleving. Een samenleving die onder druk staat waar het gaat om meningen over diversiteit, samenleven, religie, politiek, macht, open grenzen, man vrouw verhoudingen, jezelf zijn versus je aanpassen. We willen graag een politie die dichtbij mensen staat. Die met voeten in de samenleving staat. Divers is. Niet elitair erboven staat of het geweldmonopolie vanuit een smalle staatsdogmatiek invult. Dat lukt goed vind ik. Vergeleken met andere landen scoort de Nederlandse politie hoog op toegankelijkheid en met je been in de samenleving staan. Maar ja… die samenleving is niet alleen maar nobel. En niet eenduidig van mening. Juist door die down to earth samenstelling van de Nederlandse politie zijn er veel politieke meningen, persoonlijke voorkeuren, verschil tussen mensen. Wordt er uitgedaagd en worden er harde grappen gemaakt. Het zindert. En dat is goed en een exacte afspiegeling van de samenleving. Soms gaat het te ver. Natuurlijk mag je van de politie net iets meer neutraliteit, inclusiviteit, integriteit, opkomen tegen onrecht, veiligheid, met je handen van je collega’s afblijven, open houding en wijsheid verwachten dan van de gemiddelde burger. Intern en extern. Maar zinderen mag er zijn. Willen we divers zijn, dan moet je een zekere mate van conflict en spanning, ook binnen de politie kunnen dragen. Moet je er dan maar niks aan doen als het echt misgaat? Tuurlijk wel. Ik verwacht van de politietop dat ze die spanning kan ‘vasthouden’ en ‘dragen’. Holding space. Juist in een gepolariseerde tijd. Manieren vindt om elegant debat aan te gaan intern en naar buiten toe. Maar ik hoop niet dat ze die spanning wegpoetst of een eenvormig ideologisch model voorschrijft waaraan elke politiemedewerker moet voldoen. Want ook dat is geen diversiteit. Ik ben blij met enige imperfectie. Daaruit krijg ik het beeld van de politie die ik wil zien als burger: een menselijk gezicht. Wat mij betreft moet de politietop keihard en continue werken aan een ‘schone’ politiecultuur. Intern en extern. Want als je dat niet actief doet… wordt het rot. Niks gaat vanzelf. Net als in de samenleving. Denken dat je dit wicked problem voor eens en voor altijd kunt oplossen is een illusie. Stop met een te heilige graal opleggen op een maatschappelijk aangehaakte bewogen organisatie; want zinderend, divers en bewogen; dat is precies wat politie moet zijn.
dr. Danielle Braun. Corporate antropoloog. Promoveerde op een onderzoek naar politiecultuur. Doceerde aan de politieacademie. Begeleidt organisaties, waaronder de politie, bij cultuurvraagstukken en verandering. Auteur van managementboek van het jaar de Corporate Tribe, Building Tribes en Da’s Gek. Directeur van de Academie voor Organisatiecultuur. Spreker, boardroombegeleider, cultuuronderzoeker.
