Amalia is goed nieuws voor het corps: ‘Niemand wil dat de kroonprinses wordt aangerand op de corpsbar’
Prinses Amalia wordt – geheel volgens koninklijke traditie – lid van het corps. Ze wil er ‘vriendinnetjes maken’. Maar kan dat wel? ‘Ze wordt nooit één van hen.’
Rianne Oosterom
redacteur geschiedenis en koningshuis
22 augustus 2024, 11:56
Prinses Amalia is naast troonopvolger en paardenliefhebber sinds kort ook een koninklijke feut. Ze ondergaat de ontgroening bij het Amsterdams Studentencorps A.S.C./A.V.S.V. Hoe dat er precies uitziet, is een geheim. Maar een visagist zal ze niet mogen meenemen. Haar volle haardos zal ze niet mogen wassen.
Nadat Amalia eerder afzag van lidmaatschap van het studentencorps, gaat ze er nu toch voor. En dat voelt ze: volgens Quote, dat het nieuws bracht, moet Amalia elke ochtend de Nederlandse vlag hijsen in het kamp in de bossen bij Leusden. Daarna moet ze het Wilhelmus voorzingen voor de groep met feuten, zoals de aspirant-leden genoemd worden tijdens hun ontgroening.
‘Het blijft de toekomstige koningin die ontgroend wordt’
Dat ze graag bij het corps wilde, vertelde ze al vóór haar achttiende aan Claudia de Breij, die een boek over haar schreef. Maar toen ze startte met haar studie, was het corps verwikkeld in een seksisme-rel. Op een uitgelekte opname van een herendiner waren vrouwen ‘sperma-emmers’ en ‘hoeren’ genoemd, terwijl er al een cultuurverandering was aangekondigd na eerdere incidenten.
Niet echt een plek voor een troonopvolger, want: politiek glad ijs. Nu de tijd van de sperma-emmers voorbij is (althans, zegt het corps zelf), durft ze het wel aan. Ze maakte in juni al kennis met diverse damesdisputen. Tegen De Telegraaf zei ze: “Het is voor mij een manier om vriendinnetjes in Amsterdam te maken en als normale student een beetje mee te doen.”
Maar kan dat wel? Antropoloog Daniëlle Braun, gespecialiseerd in corporale structuren, is resoluut: “Ze wordt nooit écht een van hen. Ze maakt vast vriendinnen, maar het blijft natuurlijk de toekomstige koningin die op dit moment ontgroend wordt. Met beveiligers eromheen. Een ontgroening moet iemands identiteit vermorzelen en vervangen door de identiteit als corpslid, maar de status van Amalia kun je niet zomaar vermorzelen.”
Studenten zullen met andere ogen naar zichzelf kijken
Ze noemt Amalia’s lidmaatschap van het corps daarom juist ‘goed nieuws’. Haar aanwezigheid kan het normbesef van de studenten verhogen, wat ze broodnodig vindt binnen de corporale verenigingen, die door het gehele land in opspraak zijn geraakt door seksisme en geweldsincidenten.
“Haar aanwezigheid laat de studenten met andere ogen naar zichzelf kijken. Als iets voor Amalia niet kan, kan het voor elke feut niet. Niemand wil dat Amalia wordt aangerand op de corpsbar. Dus zou geen enkel vrouwelijk corpslid dat mogen meemaken. Haar aanwezigheid belemmert de groepsprocessen misschien, maar het normeert ze ook.”
Na de ontgroening volgt de ‘fleurtijd’, waarin Amalia een vrouwendispuut zal kiezen. Braun: “Die dames weten: alle ogen zijn op ons gericht. Ze zullen door de AIVD gescand worden, ze kunnen tijdens de wintersport niet dronken met barkrukken gaan gooien. Ze zijn beperkt, maar de rang van Amalia straalt wel op hen af. Afgeleide status is ook status.”
Dat Amalia lid wordt van een corporale vereniging met een afgesloten en soms welhaast geheimzinnig karakter, verbaast Braun niet. “Die besloten cultuur past bij de cultuur van het koninklijk huis, die het privéleven van leden van de familie het liefst afschermt. Bij het corps weten ze wat het is om geheimhouding te betrachten.”
Tegelijk zit er ook een politiek risico in, ziet Braun. Want of de tijd van bangalijsten en dansende naakte vrouwen écht voorbij is, moet nog blijken. Als er nieuwe incidenten naar buiten komen, stralen die af op Amalia. “Dat ze er toch voor kiest, getuigt in ieder geval van lef.”
Juliana was de eerste corporale Oranje
Het ligt ook in de lijn der verwachting, want de Oranjes en studentencorpsen hebben een lange gezamenlijke geschiedenis. Juliana, Amalia’s overgrootoma, sloot zich als eerste royal aan bij het corps, in Leiden. Ze schreef indertijd het winnende jaarlied: ‘Zijn wij de novietenschaar, van het wonderheerlijk jaar negentienzevenentwintig. Heil onze studentencel! Heil onze V.V.S.L!’
Iedereen mocht haar ‘Jula’ noemen. Ze had hetzelfde verlangen als Amalia nu: gewoon student zijn. Maar ze ontdekte snel dat dat een illusie was. Ze dacht anoniem te gaan wonen in Katwijk met enkele medestudentes, maar werd opgewacht door een wapperende vlaggenzee. Wel had ze de tijd van haar leven, zeker als ze even aan haar bewakers ontsnapte. Ze zag de twee jaar dat ze mocht studeren – in een verkorte route – als de gelukkigste van haar leven.
Haar dochter Beatrix, de oma van Amalia, kreeg daarom alle ruimte om te studeren. Ze werd ook lid van de Vereeniging van Vrouwelijke Studenten te Leiden (VVSL), de voorloper van Minerva. Losbandig was ze niet. Haar wapenfeiten: ze maakte tekeningen voor de almanak van 1961, het smoelenboek van de vereniging en schreef regelmatig voor het verenigingsblad.
Maar Beatrix liet haar naam niet verkorten, sterker nog: ze wilde niet dat haar medestudenten haar tutoyeerden en wilde formeel aangesproken worden. Dat moet ongemakkelijk geweest zijn aan de bar: “Koninklijke Hoogheid, wilt u nog een biertje?” Wil Amalia, die zich laat inspireren door haar grootmoeder, bij de groep horen, dan zal ze haar oma daarin niet nadoen.
Wellicht laat ze zich wel inspireren door de nette manier waarop Beatrix haar corpstijd doorliep. Het zou passen bij de verantwoordelijke Amalia die zichzelf perfectionistisch noemt en haar studie heel serieus neemt, evenals haar verplichtingen als troonopvolger – die er sowieso voor zorgen dat ze niet elke nacht door kan halen in de sociëteit.
Lessen van ‘Prins Pils’
Van haar vader heeft ze misschien wat stevige adviezen gekregen, voorafgaand aan haar keuze voor het corps. Koning Willem-Alexander leerde in zijn studententijd twee belangrijke lessen: rebelleer niet tegen je lot als de roddelpers toekijkt, en heb niet te hoge verwachtingen, want niet iedereen wil met een lid van het koninklijk huis omgaan.
Zijn studententijd was een persoonlijk pr-drama. Stond hij daarvoor nog bekend als een verlegen Hollandse prins, na zijn Leidse jaren beklijfde het beeld van de mollige hosser. Hij werd gefotografeerd met bier en een sigaret. In zijn eerste jaar reed hij zijn Ford Sierra na een feest de sloot in en kreeg een boete voor te hard rijden.
In de jaren tachtig, een tijd zonder internet en smartphones, trok de roddelpers het Leidse nachtleven in op zoek naar ‘Prins Pils’ – zijn bijnaam. Terecht? Biograaf Rob Knijff zei ooit: “Met die kwalificatie doe je hem echt onrecht aan. Hij was een student en dronk weleens een biertje. Heb jij toch ook weleens gedaan?”
Dat hij mollig werd in zijn studententijd, bleek later te komen door medicijngebruik. In het alumniblad Leidraad zwakte Willem-Alexander in 1995 zijn imago als feestbeest af. Hij zei: “Het eten met clubgenoten is eigenlijk het leukst van alles, want die feesten zijn allemaal hetzelfde.”
Hij kijkt gemengd terug op zijn lidmaatschap bij Minerva, blijkt uit het interview. Hij is uiteindelijk blij dat hij het gedaan heeft. “Wel heb ik ook altijd mijn bedenkingen gehad. Die mensen die studentenvereniging verheffen tot iets zaligmakends – dat is een klein groepje mensen die heel beperkt denken – geven de vereniging een slechte naam.”
Hij vond dat ouderejaars zich neerbuigend tegenover hem opstelden. Ze vertelden hem hoe de wereld in elkaar stak, mensen die ‘niet meer hadden gezien dan hun ouderlijk huis, de middelbare school en een hockeyclub’. Degenen die wel goed met de toekomstige koning omgingen, werden door anderen ‘de hofnarren’ genoemd.
Alle ogen zijn op Amalia gericht
Een naïef beeld van haar tijd bij de studentenvereniging zal Amalia dus niet hebben. Niet in de laatste plaats omdat ze weet dat alle ogen op haar gericht zijn. “Nog voor haar opleiding begon, werd ze al gefotografeerd in de kroeg”, zegt Claudia Witteveen, die een blog over Amalia bijhoudt. Amalia heeft met veel meer te stellen dan alleen de roddelpers.
Witteveen heeft zelfs al een foto gekregen waarop Amalia met potentiële dispuutsgenootjes poseert. “Waar zij ook gaat, mensen pakken altijd hun telefoon om haar op de foto te zetten. Zij waant zich altijd bespied. Sterker nog: ze heeft er een zintuig voor ontwikkeld, dat zie je gewoon aan haar.”
De Amalia-watcher noemt het een ‘gecalculeerd risico’ voor de prinses. “Als ze een zo normaal mogelijk studentenleven wil leiden, moet ze accepteren dat er foto’s uitlekken.” Of de corpsleiding samen met de Rijksvoorlichtingsdient hier nog iets tegen probeert te doen, is onduidelijk. Het is niet ondenkbaar, gezien de mediacode van het koninklijk huis.
In die code, ingesteld in 2005, stelt de Rijksvoorlichtingsdienst dat foto’s van leden van het Koninklijk Huis in privé-situaties niet geopenbaard mogen worden, en noemt daarbij uitdrukkelijk ‘schooltijd’ en ‘vervolgopleidingen’. Overtredingen van de mediacode zijn sindsdien enkele keren met succes voor de rechter gebracht. De rechters oordeelden dat in het geval van de koninklijke familie het recht op privacy boven het recht gaat om vrijelijk foto’s te maken in de openbare ruimte – als het gaat om de privé-activiteiten en de foto geen bijdrage levert aan het publieke debat.
‘Ze heeft wel de gunfactor’
Amalia heeft nu een kleine inner circle van vriendinnen, die niets lekken. Maar nu wordt ze lid van de grootste studentenvereniging van Nederland, waar 27.000 studenten rondlopen met allemaal een camera op zak. Witteveen sluit niet uit dat sommigen zullen proberen foto’s van de troonopvolger aan de pers te verkopen.
Toch heeft ze hoop dat dat meevalt. “Iedereen gunt Amalia na de bedreigingen een redelijk normaal studentenleven. Ze heeft wel de gunfactor.” Hoe het nu met de bedreigingen staat, is onduidelijk. Op de Olympische Spelen werd Amalia nog redelijk zwaar beveiligd, wat doet vermoeden dat de dreiging wellicht niet volledig weg is.
Antropoloog Braun: “Ik vind het heel stoer dat ze ondanks eerdere dreiging gewoon bij het corps gaat. Ik denk dat daar een groter verhaal achter schuilgaat: namelijk dat ze niet bereid is haar kans op een redelijk normaal leven – en feesten – op te offeren. Als je wijkt voor de dreiging, laat je de drugsmaffia winnen.”
