Na de magiërs hebben we nu de jagers nodig - column op JOOP BNN VARA op 27 mei 2020
De laatste twee weken bevond ik mij met mijn onderneming op de jachtvelden. Rondspeuren, onderhandelen, heel dicht op de nieuwe richtlijnen en het nieuws zitten, weten wat er leeft onder mijn klanten, kijken wat concurrenten doen en laten. We jaagden op locaties waar we, omdat het weer mag volgende week, goed en bovenal veilig, aan de slag zouden kunnen met onze opleidingsgroepen. Het is gelukt. Glimmend van trots kwamen mijn 'bedrijfsjager' en ik, binnen met de buit. Alsof we een groot hert hadden gevangen. Toegejuicht door onze trainers en associate partners; de appgroep ontplofte. Voorzichtige direct messages van collega ondernemers; 'hoe heb je dat nu weer zo snel voor elkaar'? Volgende week is het barbecuetijd: we gaan weer live trainen. Ik kan niet wachten op die schranspartij waarbij de jachtbuit overvloedig verdeeld zal worden en we met onze deelnemers zullen genieten van weer samenzijn, oogcontact, goed eten, glaasje wijn. En ja zeker; dat nog steeds sober op 1,5 meter contact, op veilige afstand en met picknickzakjes in plaats van buffetten.
Als antropoloog kijk ik naar organisaties en organogrammen met een tribale bril. Ik zie chiefs (bestuurders en CEO's die rustig beslissingen nemen en onrust beteugelen), magiërs (de experts die wonderen verrichten en dingen weten die niemand anders weet), jagers (de innovators die unieke nieuwe techniek, methodiek, klanten en locaties voor de tribe weten te vangen), verzamelaars (de mensen in de front office en front linie die het daadwerkelijke werk uitvoeren met burgers, klanten, patiënten, leerlingen), elders (de raden van toezicht en politiek bestuurders die de totem, de ziel van de organisatietribe bewaken) en stamoudsten (de middenmanagers die alle lijntjes aan elkaar binden en als goede vader of moeder voor de verzamelaars zorgen).
De eerste maanden van de corona crisis waren hoogtijdagen voor de magiërs in onze samenleving. Het RIVM in persoon van Jaap van Dissel, met andere virologen en medici aan zijn zijde, vormden ons richtsnoer. Deemoedig en met diep respect voor dit magisch genootschap van tovenaars, volgden wij richtlijnen en schreven die in hoofdletters op de voordeuren van onze winkels en bedrijfsstatements. De laatste weken zien we een concurrerende maatschap van tovenaars opstaan; de economen, die ons waarschuwen dat de economische crisis wel eens desastreuzer kan zijn dan het virus zelf. Bij dit soort clashes tussen witte en zwarte magie is het altijd fijn om een rustige chief aan het hoofd van het dorp te hebben staan die de gemoederen tempert en uitlegt dat en-en ook een waarheid is.
Nu we weer naar buiten mogen, nu de magiërs de grootste boze krachten nog niet hebben weten uit te bannen, maar wel hebben weten te beteugelen, breekt de Era van de jagers aan. W zijn een beetje magische-duiders moe en veel mensen zijn wel even klaar met de 'wat kunnen wij leren van de crisis' fantasieën. We hebben weer zin in handen uit de mouwen. De economie en samenleving moeten zich voorbereiden op een nieuwe manier van werken en samenleven. Daarvoor is innovatieve en creatieve denkkracht nodig met actieve energie. De jagers die de bedrijven die nu met houtje-touwtje ICT aan elkaar zijn geknoopt, gaan voorzien van duurzame en privacy veilige platforms, zodat we duurzaam en langdurig online kunnen vergaderen met elkaar. De jagers die ervoor gaan zorgen dat we een goede en stabiele stroom van mondkapjes, medische testen en andere benodigdheden hebben als corona tot onze 'gewone' uitdagingen in het leven gaat horen. De jagers in mijn eventbranche die speuren naar creatieve oplossingen voor bedrijfsevents en 1,5 m proof locaties. De jagers in de horeca die 3-laagsterassen boven elkaar, in plaats van naast elkaar bouwen.
Het kenmerk van jagers is, dat ze snel, wendbaar, creatief en een beetje stout zijn. Als ze in je organisatie werken, moet je ze vooral niet te veel beteugelen. Een jager loopt het veld in met tien pijlen in de pijlenkoker op zijn of haar rug en schiet op herten en buffels. Negen pijlen landen in het gras of in een boom. Eén is echter raak en leidt tot een waanzinnige buffelbarbecue. Als een jager in jouw organisatie tien gesprekken met nieuwe klanten gaat voeren of tien congressen bezoekt en je vraagt bij thuiskomst 'was dat wel nuttig en mag ik je reiskostendeclaratiebonnen' maak je jagersenergie dood. Want negen van de tien uitstapjes waren nutteloos. Maar de ene hunt... leidt tot de aankoop van een hele grote partij mondkapjes. Jagers moeten spelen; laat ze een beetje.
We hebben wijze chiefs in Nederland. Ik hoop dat in de Era van de jagers dat nu aanbreekt, de chiefs met liefdevolle twinkeling in hun ogen naar die snelle types kunnen kijken en ze niet al te veel ketenen. Af en toe even checken bij de virologische magiërs of het nog allemaal goed gaat en of de boze krachten nog voldoende in hun spelonken blijven. Maar vooral klaar staan voor de grote braai van de wederopbouw.
