We zijn in verwarring en hebben een nieuw verhaal nodig - opiniebijdrage in Trouw - 2 juni 2020

In Elsbeek viert een caféhouder een feestje. De carnavalesk aandoende beelden komen naar buiten. De polonaise wordt gedanst. Daar wordt al heel snel schande van gesproken. Excuses volgen. En de verklaring dat het een besloten feestje betrof. Een paar uur later demonsteren een paar duizend mensen op de Dam. Voor een doel dat velen raakt. Burgemeester Halsema kiest er voor de demo niet af te blazen omdat het doel zo belangrijk is. Verbijstering, met name vanuit de zorghoek, volgt. Ondertussen vullen terassen die zorgvuldig en met 1,5 meter stokken door horca ondernemers zijn ingericht. Op kantoren, pretparken, openbare ruimtes, worden tapes geplakt om zorgvuldig t zijn.

We kunnen dit natuurlijk als incidenten beschouwen. Maar als antropoloog denk ik dat we in opperste culturele verwarring zijn. Dat we een 1,5 meter samenleving hebben bedacht, waarvan we eigenlijk niet zo goed weten waarvoor die precies dient en welk deel van de maatregelen nu rituele angstbezwering zijn en welke echt ergens toe dienen. We doen op dit moment heel veel 'omdat dat nu eenmaal moet', zonder echt te snappen waarvoor we het doen. Informatie volgt snel op; ventileren, buiten kan het geen kwaad, het virus is al uitgewoed, superspreaders, besmetting via dieren, tweede golf...

Kenmerk van ons mensen soort is dat we het moeilijk vinden om een decreet te volgen als we de why niet kennen. Als er geen duidelijk narratief is, geen gedragen verhaal. Zeker wij polderende Nederlandrs doen dat niet graag. We hadden een storyline: flatten de curve; als je thuis blijft sterven er minder mensen op de IC. Dat verhaal is nu achter ons. Er is geen goed nieuw verhaal. We weten niet meer waaróm we dan precies al die richtlijnen moeten opvolgen. En dan... maken we ons eigen verhaal. En zo maakt de burgemeester van Amsterdam dus een eigen verhaal van super waarden, die andere afspraken overstijgen. En de caféhouder in Elsbeek heeft het verhaal dat besloten feestjes anders zijn dan openbare feestjes.

We hadden een goed verhaal. In de lock-down. Tijd voor een nieuw goed verhaal. Over lock-out. En waarom we dat doen.