‘Die tribale rol van chief moet vervuld’ - Danielle Braun over boek Tribaal kantoorgedoe in de Telegraaf 23 april

Telegraaf 23 april 2020 - door Marlou Visser

Danielle Braun duidt ons kantoorgedrag

’Die tribale rol van chief moet vervuld’

Waarom willen we nu allemaal een sterke leider en komt de kantoortuin de coronacrisis door? Corporate antropoloog Danielle Braun - ook columnist voor DFT gebruikt de antropologie om kantoor-omgangsvormen te duiden. En wat blijkt? We zijn meer aap dan we willen toegeven.

Braun heeft columns voor diverse media gebundeld in het boek Tribaal kantoorgedoe, dat vrijdag is uitgekomen. Tribaal, want ook al denken we dat we verlichte wezens zijn: we zijn diep van binnen ook gewoon primaten, die houden van de apenrots.
Zeker in tijden van crisis of nood, legt Braun uit. „Dan schakelen we over op ons oerbrein en laat de verlichte prefontale cortex het afweten.”

Topapen

Een leider die vertelt wat je moet doen past daarbij, zoals nu premier Rutte, zegt Braun. „We willen dat iemand tegen ons zegt wanneer we weer naar school of de kroeg mogen”, zegt Braun. „We kijken naar onze topleiders, de topapen. Je ziet dat er nu meer hiërarchisch, directief leiderschap ontstaat. Mensen zijn blij als iemand de lead neemt.”
Ook voor kantoren zal dat werken, als we straks weer terugkeren. "Managers moeten heldere regels communiceren. Maar het moet niet te lang duren, want op een gegeven moment gaan we ons ook weer verzetten tegen directief leiderschap.”
Vanwege die behoefte aan een leider werken zelfsturende teams in crisis wat minder goed, legt Braun uit. „Je kunt best afspreken dat de een de ene dag de leiding heeft en de andere dag een andere collega, maar de tribale rol van chief moet worden ingevuld, anders worden we onrustig.”
Een andere tribale behoefte: groepsvorming. Of zoals Braun het noemt: muren bouwen. Wie hoort erbij en wie niet? Dat doen we op kantoor, tussen afdelingen bijvoorbeeld, maar op heel veel vlakken. Tijdens de coronacrisis zien we dit ook, merkt Braun op.
„En dat is iets om voor op te passen. Denk maar aan de discussie tussen mensen die vinden dat volksgezondheid boven alles gaat, en mensen die aandacht vragen voor de economie. Dat kan een enorme tweedeling worden, terwijl de meeste Nederlanders zorgen hebben over allebei.”
Andere tweedelingen die Braun ziet ontstaan is bijvoorbeeld tussen de rekkelijken en de preciezen bij het naleven van de lockdownregels, of tussen de mensen aan de frontlinie en de mensen die redelijk rustig thuiswerken.
Een gevolg van de coronacrisis dat ons primatenbrein wellicht zal waarderen, is dat de kantoortuin op zijn retour is. „We hebben heel erg behoefte aan ons eigen terreintje, ons eigen domein. Zo’n gedeeld bureau vonden we al vervelend en straks waarschijnlijk ook heel vies.”

Rituelen

Maar we missen kantoor en onze collega’s ook. Als we straks weer teruggaan, hebben we rituelen nodig om weer bij elkaar te komen, zegt Braun. „Het is goed om stil te staan bij wat we allemaal hebben meegemaakt, en hoe we samen weer verder kunnen. Denk maar aan een ziekenhuis, waar een deel van het personeel keihard werkt maar anderen thuiszitten. Je wil niet dat daar een tweedeling ontstaat. Daarvoor zijn verbindingsrituelen nodig.”