Sorry zeggen: doe het echt of doe het niet - column DFT 18 april
In de hal van de ABN AMRO bank, in het groteske kantoor op de Zuid-As speelt een bedrijfspresentatievideo. Tussen de foto's van oude glorie zijn tekstjes gemonteerd over de rol in de slavernij en de walvisvangst in de trant van 'daar kijken wij nu heel anders op terug'. De bank, en met haar andere banken, worstelt met haar verleden.
De ABN AMRO en rechtsvoorgangers blijken een grote rol gespeeld te hebben in de slavenhandel en plantagebestuur in de 18e eeuw. Geen financieringsrol aan de zijlijn, maar actieve bemoeienis op de plantages. Dat blijkt uit een extern onderzoek. Naast 'diepgevoelde excuses voor onbeschrijfelijk veel leed', vertelt de bank bij monde van topman Robert Swaak wat ze gaat doen.
In de Volkskrant van 14 april lees ik dat de bank stage- en opleidingsplekken gaat bieden om 'diversiteit en inclusie te bevorderen om zo de structurele achterstand te verkleinen die nazaten kunnen ervaren'. Verder dat ze 'meer produkten en diensten zal gaan inkopen uit Zuidoost nu de bank van de Zuid-As naar de Bijlmermeer verhuist.
Ik wist niet zo goed of ik moest zuchten, lachen of huilen. Serieus? Dus... je gaat verhuizen. Logisch, het pand op de Zuid-As is veels te duur en stamt nog uit de roemruchte tijden van voor de bankencrisis. Bovendien is het pand leeg; sinds covid werken de meeste medewerkers thuis. Dus op naar de Bijlmer, wat de rankinsgval van het wereldwijde bankwezen en kapitalistische systeem niet beter kan illustreren. En dan... ja dan koop je dus roti in bij de Surinaamse tokohouder die 80 uur per week werkt en laat je je vloer dweilen, door een onderbetaalde Ghanese schoonmaker. En dan moeten we klappen omdat je het slavernijverleden zo 'een plekje geeft'? Het klinkt toch als een moetje. Óf pak echt maatschappelijke verantwoordelijkheid in het hier en nu, óf blijf op het standpunt staan dat geschiedenis naar is, maar niet uit te wissen.
Stage- en opleidingsplekken geven aan mensen met een kleurtje, roze randje, handicap is een logische business case in tijden van personele schaarste. Bewustzijn dat diversiteit je bedrijf vrolijker en beter maakt is erg mainstream. Lijkt me dat je in je handjes mag kloppen als je een slimme Surinaamse economiestudent in huis weet te halen en dat hij of zij geen enkele behoefte heeft om als 'getroubleerde nazaat' in je personeelsregistratie te staan.
Yes, banken stonden en staan voorop bij lelijkheid in de wereld. Bij slavenhandel, uitbuiting, klimaatvervuiling, bio-industrie, armoede, valse handel. Het is een groot goed dat ze zich daarvan bewust worden. Excuses zijn gepast. Wil je in het reine komen met verleden doe dan écht iets. Sponsor de scholen in de Bijlmermeer, het leerorkest, leen renteloos microkredieten aan Ghanese ondernemers, bestrijd desastreuze olieboringen in Suriname. Naast achterom kijken is verantwoordelijke keuzes in het hier en nu maken misschien nog wezenlijker. Nadenken over sponsoring van voetbalevenementen. Duurzame ondernemers steunen. Geen wapen- en tabakshandel financieren. Zorgen dat starters aan een huis komen. Van die grote dingen die je op je winstbalans raken. Een goed begin daarbij is dat Swaak ook schuldsanering noemt. Maar uitspraken als 'we nemen produkten en diensten af uit Zuidoost' passen niet. Roti is gewoon erg lekker en Bijlmerondernemers zijn ijzersterk. Op hun eigen kracht. Niet dankzij, maar ondanks de bank.
