Preventie revolutie. Maak van de huisarts een gezondheids-specialist - Column DFT 3 mei

Huilende huisartsen

Bijna desperaat verschijnen ze in de media. De huisartsen. Overbelast door een jaar COVID zorg, en daar komen nu de vaccinatie telefoontjes bij. Er zijn huisartsen die de halve dag bellen met hun patiënten, omdat die niet komen opdagen voor de prik. Urenlang voeren ze telefoongesprekken met ouderen en kwetsbaren, om ze over te halen toch maar dat spuitje Astra Zenica of Jansen te komen halen. Lukt dat niet, dan wacht het tergende lot; wegggooien van de vaccins.

Geen COVID crisis

Corona vergroot alles uit. Zet een schijnwerper op sociaal maatschappelijke barsten, die er na 10 jaar neo-liberaal beleid zijn ontstaan in onze zorgzame samenleving. Maakt duidelijk dat we een gezondheidscrisis hebben, en preventie hebben verwaarloosd. We zijn te dik, te verwend, en bewegen te weinig. Ja het is zwaar nu als huisarts. Maar het huisartsentekort was er al. Over vijf jaar hebben we een serieus huisartsentekort. Nu al zijn er in bepaalde regio's mensen huisartsloos; verhuizers, jongeren die op kamers gaan, nieuwkomers. Ze kunnen simpelweg geen huisarts vinden die plek heeft in de praktijk. En dat is een probleem, want ons zorg- en verwijssysteem loopt via de huisarts. Zonder huisarts ook geen specialist, tenzij je je uiteindelijk op de eerste hulp meldt met een vergevorderde klacht.

Cuba

Cuba is een arm land. Een land waar je huurauto geen tweede versnelling heeft, wat best lastig is als je een steile heuvel op moet. Een land waar iedereen een beetje te eten heeft, maar bijna nooit echt genoeg en de boter op de bon gaat. Een land waar je je toiletspullen op de zwarte markt bij elkaar husselt en internet moeilijker te verkijgen is dan cocaïne bij ons. Maar de gezondheidszorg in Cuba is top. Zo goed, dat in corona tijd Cubaanse artsen wereldwijd worden uitgezonden, om hulp en ondersteuning te bieden aan ziekenhuizen in de COVID zorg. In de eerste golf werden 30 Cubaanse artsen met luid gejuich ontvangen in Italië om alle zeilen bij te zetten. Het fijne is dat een Cubaanse arts ook oude beademingsapparatuur met een schroevendraaier aan de praat weet te krijgen.

Echte preventie

Maar Cubaanse arsten doen meer. Interessant is hun 'huisartsenzorg'. In Cuba zit een dokter niet te wachten tot een patiënt zich met een klacht in de spreekkamer komt melden. In Cuba is een huisarts bovenal gezondheidsspecialist met alle aandacht op preventie. Als arts ben je verantwoordelijk voor een woonwijk. Jij bent de gezondheidsopzichter die zorgt dat de mensen in jouw huizenblok gezond blijven. En daar kan je veel middelen voor uit de kast trekken. In Cuba is het normaal dat een verpleegkundige huizen langs gaat voor gezondheidschecks. Diabetes wordt vroegtijdig opgespoord, maar ook GGz problematiek. Nu, in COVID tijd, wordt huis aan huis en op de markt getemperatuurd en getest. Als huisarts wordt je aangesproken op de gezondheid in jouw wijk. Je geeft dus veel voorlichting en ja, als het nodig is behandel je ook ziekte in het gezondheidscentrum. De huisarts doet dit niet allemaal alleen, maar met een team van preventiemedewerkers, GGzers, voorlichters, sportleraren en verpleegkundigen. De huisarst is dokter, maar vooral gezondheidsmanager.

Met je tijd mee

Ik zou nu niet graag huisarts zijn. Lijkt me loodzwaar. Maar toch kijk ik ook wat meewarig naar de huilende huisartsen in de media. Met deze aanpak zou ik als ondernemer echt al lang failliet zijn. Zit je daar met je superdure opleiding en hoge uurtarief oude dametjes uit je wijk te bellen, om ze over te halen een prik te komen halen. Dan heb je iets niet helemaal goed geregeld en hebben wij als samenleving ons vergoedingen- en verzekeringsstelsel slecht voor elkaar. Want natuurlijk hoeft een dokter deze gesprekken niet te voeren. Stel in elke praktijk een voorlichter aan die de gesprekken organiseert. Stuur als huisarts een heel lief mailtje of kaartje naar je patienten waarop staat dat ze door meneer of mevrouw X gebeld gaan worden. En dat dat écht belangrijk is. Organiseer nu al vaccinatiewebinars voor vaccinatietwijfelende jeugd, want dat is de volgende tijdrovende club in aantocht. Get your stuff together.

Revolutie

En als de huisartsen dat dan nu leren in crisis coronatijd, laten we dat dan ook zo blijven doen. Toughen up huisartsen van Nederland. Je kunt huilen, zou ik ook doen als ik in hun schoenen stond op dit moment, maar je kunt ook gaan ondernemen. Wordt hippe gezondheidsmanager voor jouw wijk. Bouw integrale gezondheidscentra. Doe buurtchecks. Koop een pand samen met de sportschool en de groenteboer, met een ontmoetingsplek voor eenzame ouderen op het dakterras. En ja, dan moeten er ook wat schopjes tegen het financiering- en stelsel worden gegeven. Dwing het af. Dit houdt je niet vol zo. Ik pleit voor ondernemingslessen in je medicijnen studie, voor financiering op preventie en voor een bredere blik van artsen, want enige zelfreflectie op een traditionele beroepshouding is ook aan de orde.
Gezondheidsrevolutie. Viva Cuba. Hasta la victoria siempre. Kunnen wij ook.