Sssshhhhttt! Silent Meeting

Heb jij dat ook wel eens. Dat jij, of je team, vast zit in woorden...

Het zit vast. Alles lijkt al gezegd. Of juist niet. Mensen houden dingen achter. Denk je. Gedachten buitelen over elkaar heen. Het lijkt wel alsof iedereen meer langs elkaar heen praat dan met elkaar. Radiozenders. Meningen vliegen over tafel. Stokpaardjes. Maar geen echt contact. Je weet het zelf eigenlijk ook niet meer. Of je bent juist heel zeker van je zaak, maar krijgt de anderen maar niet overtuigd. Soms is het een kakofonie en dan is er weer een lange ongemakkelijke stilte. Ondertussen gaat het werk gewoon door. Maar de werkelijke beslissingen blijven uit. Iedereen zit vast op zijn eigen eiland. Spannende tijden. Help! Hoe verder?

Je wilt dat mensen hun issues op tafel leggen. Weer met elkaar praten. Het gesprek aangaan. In dialoog, in debat. Je wilt dat mensen weer naar elkaar gaan luisteren... Een bijzondere route om uit een impasse, crisis of vraagstuk te komen is die van de stilte. Ken je het gezegde ‘silence speaks when words can’t’? In de stilte wordt gezegd wat gezegd moet worden. Het antwoord hangt in de lucht, je hoeft het alleen maar vast te pakken, te ontvangen. Spreken is zilver en zwijgen is goud.... tijd voor een stille meeting. Niet praten en bediscusseren, maar met z’n allen luisteren naar de essentie van de vraag die voorligt. In stilte. In contact, maar zonder woorden.

Wij reizen de wereld af op zoek naar verhalen voor ons nieuwe boek Building Tribes. Deze maand deden wij veldwerk bij de quakers in het Lake District in Groot Brittanië. Omdat... Quakers silent meetings kennen. Zowel in religieuze bijeenkomsten als in business meetings. We interviewden quakers, bezochten prachtige historische quaker meeting rooms, logeerden in een quaker conferentiecentrum en werden zelf écht stil tijdens Silent Meetings.

Vreemd? Ja. Spannend? Ja. Ongemakkelijk? Vast. En toch... de stilte opzoeken om de impasse te doorbreken. Klaar voor? Shtttt....

Om de quakers en de kracht van het ontmoeten in stilte te leren kennen, hebben wij quakers uit Nederland en Engeland opgezocht. Bijzondere mensen die ons zonder uitzondering met enorme toewijding en rust ontvingen. De quaker beweging werd gesticht in Engeland door George Fox (1624-1691). Rebel, vervolgd, in de gevangenis gekomen doordat hij letterlijk zijn hoed niet wilde afnemen voor kerkvaders, rechters en koningen. Op zijn 23e kreeg hij een visioen, waarbij een zachte stem hem toefluisterde dat ‘Christ has come to teach to people directly’... de stem vertelde hem dat God in ieder mens zit en voortdurend tegen iedereen spreekt. Je hebt geen autoriteit buiten jezelf nodig om Gods woord te horen en te begrijpen volgens Fox, deze autoriteit zit in ieder mens, je hoeft alleen maar te luisteren. Geen bijeenkomsten meer met voorgangers, gezangen en preken. Maar samenkomen in stilte om te luisteren naar het licht, naar dat van God dat in ieder van ons zit. George organiseerde silent meetings om gezamenlijk te luisteren naar de wil van God, waarbij stilte wordt afgewisseld met ‘getuigenissen’.

Ieder individu wordt aangemoedigd zelf te zoeken naar de essenie van leven, geloof en werk. Uitgaande van een vijftal Quaker principes: gelijkheid, vredelievendheid, integriteit, eenvoud en waarheid. De religieuze roots liggen in het Christendom, maar tegenwoordig zijn quakers heel divers en hebben verschillende theologische opvatten, neigend naar religieus humanisme.

Quakers komen samen in een kring in een meeting house. De meeting begint als er twee Quakers in de ruimte zijn. Elke meeting begint in stilte. De stilte wordt afgewisseld door getuigenisen. Tijdens religieuze meetings hoeft er niets besloten te worden. In een business meeting vat een clerk, een soort notulist, de getuigenissen samen, haalt de essentie er uit, stelt een besluit voor en legt dat voor aan de gemeenschap.

Krachtig vonden wij het begrip ‘discernment’... onderscheidingsvermogen. In de stilte zoeken quakers naar het vermogen om onderscheid te maken tussen datgene wat je wilt zeggen om jezelf te horen, om je eigen ego te versterken, omdat je gewend bent een mening te geven en tussen datgene wat gezegd moet worden voor de greater good, zo je wilt goddelijk is, omdat het ‘devine’ is. Niet zomaar praten, maar zorgvuldig afwegen en de stilte haar werk laten doen. Dat betekent ook... dat er soms helemaal niks gezegd hoeft te worden en er toch verder gewerkt kan worden met elkaar na een meeting. Omdat in de stilte mensen en meningen elkaar weer vinden. Er zachtheid ontstaat in conflict. Wijsheid de ruimte krijgt.

In ons nieuwe boek Building Tribes dat voor volgend jaar op de planning staat, vertellen we hoe je dat doet... een Silent Meeting organiseren op een manier die past in de zakelijke context van bedrijven en organisaties. Voor nu: heb jij het lef om voorafgaand aan een vergadering als voorzitter te zeggen ‘laten we eens even 5 minuutjes stilte nemen en ons echt concentreren op wat we hier voor goeds gaan doen met elkaar’. Of als de gemoederen hoog oplopen voor te stellen; ‘zullen we een kwartier ieder in stilte gaan wandelen zonder telefoon en dan verder praten’. Durf je uit te nodigen om je teamleden te vragen ‘alleen datgene te zeggen wat goed is voor het collectief en geen overbodige ruis te verzoorzaken’?

Voor vergaderen in stilte... is lef nodig.

‘Woorden mogen alleen dienen om de stilte te verbeteren’
Karel Jonckheere – Vlaams dichter 1906-1993

Min de stilte in uw wezen,
Zoek de stilte die bezielt,
Zij die alle stilte vreezen
Hebben nooit hun hart gelezen,
Hebben nooit geknield.

Carel Adama van Scheltema
Dichter 1877-1924